Надежта во класичната уметност

Дали сеуште постои потребата на современиот човек за класична уметност поставена во нејзиниот оригинален изворен облик? Дали во морето од неброени бизарни напади и нови форми на себеизразување во вид на медиуми, социјални мрежи но и борба со невидлив непријател опасен по животот, сепак токму таа, класичната уметност претставува оддишка од сé она што нé демне? Дали имаме капацитет да ја осознаеме класичната уметност? Некако природно ни се наметнуваат овие прашања пред почетокот на новото шеесет и прво издание на „Охридско лето“ и концертот посветен на класичниот балет и романтичната музика од Чајковски за чинот на свеченото отворање на фестивалот.

Шеесетте минати години „Охридско лето“ постојано трага по пронаоѓање нови уметнички оставрувања, нови креативни соѕвездија кои ќе го сочуваат местото на фестивалот како најпрестижна музичко-сценска манифестација кај нас и како препознатлив уметнички симбол на Охрид и Македонија во светот. Вкусот и естетиката се менуваат, но потребата по убавото останува непроменлива константа кај секоја нова генерација. Новите идеи и форми кои го пренесуваат уметничкиот порив секогаш водат кон прогрес во животот и во уметноста и тие ја одразуваат постојаната жед на уметниците да создадат автентични и уникатни творештва. Па сепак… класичната уметност сеуште го плени вниманието на милиони и особено во „тешкиов миг“ во кој се наоѓаме ни дава надеж… Часови и часови минати во вежбање, виолина, харфа, виолончело или на шпиц-патики, сеедно, раѓаат вредна духовна творба која подеднакво го допира и не го остава рамнодушен и оној што ја создава и оној кој ја ужива. Тоа е таа надеж која ви ја дава класичната уметност…

Несомнено сите што учествуваа во креирањето на идејата и ликот на годинешниов Гала балетски концерт за свеченото отворање веројатно интуитивно проникнаа дека бројната публика во магичниот амбиент на Античкиот театар после долги месеци исчекувања, со видна возбуда ќе дозволи да ја понесе и да допре токму таа …старата добра класична уметност.

И можеби некој, колажот најблескави извадоци од балетите на Чајковски, ќе го доживее како нешто на што му одминало времето… Напротив, во мигот на ослободување од сеопштиот речиси двегодишен застој, страдања и неизвесност, токму сјајот во музиката на Чајковски и неговите безвремени балети ги восприемаме како појдовна точка или враќање на почетокот, ако сакате.

Кон концертот

Во инспиративните обраќања пред почетокот на концертот Олга Панго во име на уметниците, министерката за култура Ирена Стефоска и претседателот на државата Стево Пендаровски, нé потсетија за насушната потреба на уметниците за сценски израз, за потребата од убавото како излез и спас од сите неволји и за она за што треба постојано да си приспомнуваме… благодетта што така дарежливо ни ја дава Охрид и која треба да ја чуваме како најскап дар. Зашто Охрид не е само историја, духовност, архитектура и природна реткост, Охрид веќе шеесет лета е музика, танц, драма,  „Охридско лето“ ги вткајува уметничките вдахновености на неброени уметници во енергијата на градот и со тоа го прави уште попосебен.. единствен…

Со таква силна вдахновеност и жар и волја за повторна средба со публика и сцена целиот уметнички тим на Националната опера и балет пристапува кон проектот „Големиот Чајковски“, надоврзувајќи се со тоа кон традиционално успешната поврзаност со Фестивалот „Охридско лето“. Ги помниме „Кармина Бурана“ од пред точно триесет години, „Македонска повест“ од деведесеттите, „Леди Магбет“, „Јас Исидора“, „Танго фрагменти“, „14 часа“ во новиов милениум, сé до минатогодишното „Болеро“… под маски…

Овој пат идејата да се претстави Чајковски во еден тежок момент, кога човештвото се обидува да излезе од предизвикот што ни го донесе изминатата 2020 и годинава што протекува и при тоа со таков елан да се постават над 90 наши, домашни уметници на сцената се чини неминивно и го доживуваме како крик и копнеж за победа на уметноста над искушението. Зашто точно тој Чајковски, како еден од најголемите композитори кои ги дала руската музичка историја во својот творечки лик ги обединува длабоката поврзаност со родната земја, сепак дозволувајќи влијание од западно-европката култура, универзалните животни вредности и она што особено ја обележува неговата балетска музика – одраз на интимен и емотивен сензибилитет. Балетите на Чајковски, „Лебедово езеро“, „Заспаната убавица“ и „Оревокршачка“ нé навраќаат во еден фантастичен бајковит и исчезнат свет и навистина, потребно е во себе да имате доволно фини емоции за да може да му се препуштите. Сепак танцот најмногу од сите уметности ја симболизира радоста на живеењето и затоа веруваме дека „Големиот Чајковски“ ќе ни ги врати точно нив, радоста и оптимизмот.

Со оправдана воздржаност од тоа да навлегуваме во детална опсервација на умешноста во балетската игра, оставајќи го тоа на балетските критичари, тој дел од настапот ќе го забележиме со око на вљубеник во танцовата уметност. Во софистициран и динамичен низ од свечената „Полонеза“ од третиот чин од операта „Евгениј Онегин“ во кореографија на Саша Евтимова, сосем прикладна за најава на свечениот настан, „Антрето“ од вториот чин на „Лебедовото езеро“, темпераментните наполитански, шпански и руски игри, „Танцот на цвеќињата“ од „Оревокшачка“ како ансамблови нумери, и особено солистичките претставувања на Ивана Коцевска и Балаш Лоцеи како Одета и Принцот Зигфрид во „Белиот лебед“, Марија Кичевска Шокаровска и Васил Чичиашвили во „Црниот лебед“ и Христина Наќевска и Ендру Кук во „Сината птица“ од „Заспаната убавица“, Мими Поп-Алексова и Бобан Ковачевски во „Ана Каренина“… во класичните кореографии на Петипа, Вајнонен и Јуруменко, колажот балетски фрагменти создаде една заокружена автентична музичка и танцова целина потврдувајќи дека балетскиот ансамбл и оркестарот на Националната опера и балет во специфичниот по многу аспекти неповолен миг за делување на уметниците се наоѓа на високо скалило на квалитетен уметнички перформанс, кој патем ги разгалува сетилата и на најпребирливите. Кон целосна заокруженост на перформансот, неизбежно придонесува и беспрекорната костимографија која целосно го заокружува визуелниот впечаток.

При тоа неодминливо како посебно впечатливи ќе ги забележиме сугестивниот и темпераментен настап на диригентката Бисера Чадловска под чија цврста палка целиот настап го добива потребниот облик и динамична експресија и ѕвездата на вечерта, концерт-мајсторот на оркестарот Климент Тодороски кој со своето виолинско соло ни ја долови потребната божественост на звукот во „Белиот лебед“.

Пренесувајќи во овие редови една импресија од часот на Олга Панго со Ивана Коцевска и Балаж Лоцеи при создавањето и подготовката на „Белиот лебед“ неодамна во Скопје … во балетот… на речиси 40 степени, а потоа гледајќи ја таа креација пренесена во чудесната атмосфера на Античкиот театар, со бисерниот отсјај на Охридското езеро во позадина како природна сценографија, само ќе посакаме оваа ода и будење на заспаната уметност кое го означи „Големиот Чајковски“, со несмален жар да продолжи во сите фестивалски денови пред нас на „Охридско лето“. Чувствувајќи го поривот на уметниците „во воздухот“ во Охрид,  веруваме дека ќе биде така.

Викица Костоска Пенева – музиколог

По вчерашното грандиозно отворање на фестивалот „Охридско лето“,вечерва во црквата „Света Софија“ во Охрид со почеток во 21 часот концерт  ќе одржи холандското дуо  Даниел Роланд-Маја Богдановиќ.

Холандско-англискиот виолинист  Даниел Роланд предава на Кралскиот колеџ за музика во Лондон. Дваесет години беше водач на познатиот  „Бродски“ квартет со кој настапуваше ширум светот и со кој оствари многу снимени изданија меѓу кои  и познатиот циклус на дела од Шостакович. Во изминатите концертни сезони настапува со оркестри од Тромосо на северот на Норвешка до оркестрите во Кејптаун, а соработува со водечкидиригенти од целиот свет.

Во 2005 година, Роланд го основа Интернационалниот  музички фестивал го основа Штифт во реонот Твенте во источна Холандија.

Српско-француската виолончелистка Маја Богдановиќ  се вбројува во една од најдобрите виолончелисти на денешницата. Концертно настапува со Тонхале оркестарот во Цирих, со Филхармонијата во Токио, со Минхенскиот камерен оркестар, Белградската филхармонија, Берлинскиот симфониски оркестар и оркестарот на РТВ Словенија. Како камерен музичар, таа е чест гостин  на фестивали за камерна музика ширум светот настапувајќи со исклучителни уметници како Марта Аргерич, Јуриј Башмет, Јулијан Рахлин, Нино Гветадзе, Немања Радуловиќ и Маријана Ширнијан. Во 2008 година, Богдановиќ ја започнува нејзината  соработка со  легендарниот  композитор Кшиштоф Пендерецки со настапите во Белградската, а потоа и со Словенечката филхармонија каде го изведува неговиот втор концерт за виолончело и оркестар под диригентската палка на самиот композитор.

Инаку, таа го стекнува нејзиното образование  на Конзерваториумот за музика во Париз на кој дипломира и магистрира во класата на Мишел Штраус, а камерна музика посетува кај Пјер-Лорен Аимар и Итамар Голан. По студиите во Париз се усовршува во Берлин под водство на Јенс Петер Маинц, а посетува и мајсторски курсеви кај Бернард Гринхаус, Албан Герхард и Хајнрих Шиф.

Грандиозен гала балетски концерт „Големиот Чајковски“  приредија   вчеравечер  уметниците од Националната опера и балет на Република Северна Македонија, на отворањето на 61-то издание на фестивалот „Охридско лето“.

На сцената на Античкиот театар, балетските првенци, Марија Кичевска-Шокаровска, Мими Поп Алексова-Атанасовска, Васил Чичиашвили и Бобан Ковачевски, како и солистите, ансамблот и оркестарот  на Националната опера и балет приредија  импресивен омаж за еден од најзначајните композитори од светската музичка ризница Петар Илич Чајковски. Тие ја изведоа балетската трилогија „Лебедово езеро“, „Оревокршачка“ и „Заспаната убавица“ , како и извадоци од балетот „Ана Каренина“ и операта „Евгениј Онегин“, за што беа наградени од публиката со бурни и долготрајни овации.

По интонирањето на фестивалската химна и палењето на фестивалскиот оган, „Охридско лето“ за отворено го прогласи покровителот, Претседателот на Република Северна Македонија, Стево Пендаровски, кој рече дека парадоксот на убавината, која е олицетворена во уметноста и во културата, е што таа е непресушен извор на надежта за подобар свет, дури и кога ги прикажува најголемите страдања, насилството кон немоќните или грдите лица на луѓето.

-Автентичната уметност ни ја нуди надежта и како личен и како колективен феномен, нè поттикнува да ја бараме вистината и да ја прегрнеме добрината. Како критичар на сите апарати и системи на моќта, уметноста нѐ охрабрува да не се помируваме со злоупотребите и да не молчиме пред неправдите. Дури и кога е игнорирана или забранувана, уметноста си го пробива патот меѓу луѓето, меѓу народите, јазиците и културите, ширејќи го просторот за свет со почовечки лик. За да не потоне во очај, на светот му е неопходна убавината. Таа, заедно со вистината што ослободува и со добрината што облагородува, може да ги помири луѓето, може да ја намали нивната болка, да ги поврзе генерациите и да му даде нова надеж на човештвото. А тоа ни е повеќе од потребно во секојдневието исполнето со сиви тонови,  истакна Претседателот  Пендаровски.

Покровителот на фестивалот, Пендаровски, нагласи дека „Охридско лето“ како институција веќе 61 година дава простор за врвни креации на илјадници уметници од целиот свет.

-Токму уметниците се вистинските чувари на убавината, и со тоа, и сведоци дека надежта за човештвото опстојува. Годинава, кога прославуваме 30 години од независноста на Република Северна Македонија, го започнуваме нашиот најпрестижен меѓународен фестивал „Охридско лето“ со 90 македонски уметници чии квалитети сигурно не се подолу од најпознатите светски имиња, рече Претседателот Пендаровски, прогласувајќи го фестивалот за отворен.

Обраќајќи се пред публиката, Министерката за култура на Република Северна Македонија, Ирена Стефоска, од сцената на Античкиот театар рече дека „Охридско лето“  е престижен настан кој веќе ја надмина фестивалската улога и стана македонски бренд кој трпеливо си го проби патот до светска препознатливост.

-Пандемијата која што го занеме светот, не го занеме нашето „Охридско лето“. Поставено на здрави темели, градено со љубов и негувано со почит-тоа не само што трае туку и ни го дава најдоброто од себе. Тоа е уметноста-лечителка на душата, рече Министерката Стефоска.

Според Министерката, ниту Охрид може без „Охридско лето“, ниту „Охридско лето“ може  без Охрид зашто како што образложи, магијата е заемна исто како што е магичен и целиот регион.

-Регионот е волшепство од природата и наследство на историјата. Тапијата е во наши раце само на чување и затоа мора да ја сочуваме –не заради УНЕСКО, туку заради оставениот аманет кој е и наша обврска и наша чест. Во таа задача, ние како Влада, можеби навидум одиме бавно, но не сопираме. Како што не сопира ниту нашето „Охридско лето“. Зашто летата во Охрид почнуваат и завршувааат со „Охридско лето“. Сѐ пред тоа, и сѐ потоа, е само лето, додаде Министерката за култура Ирена Стефоска.

Пораката на „Охридско лето“ во името на сите уметници , годинава ја пренесе познатата балерина и кореографка Олга Панго  која нагласи дека уметноста е човековиот постојан стремеж да креира за себе поинаков ред на реалност од оној кој му е даден.

– Честа да се стои вечерва пред сите вас во име на сите уметници е огромна, исто како и одговорноста која секој од нас ја носи со секое застанување на сцена, секое движење и секој доживеан аплауз. Ние ја дишеме и живееме музиката, го дишеме и живееме танцот. Нашата порака ќе ви ја пренесеме онака како што најдобро знаеме – од сцената, која последнава година и половина премногу ни недостасува. Уште поголема е возбудата токму поради фактот што годинава токму ние, македонските уметници ќе го отвориме фестивалот „Охридско лето“. Македонските културни институции мора да се поддржуваат меѓу себе и ние вечерва ќе го покажеме токму тоа, како треба да се работи во име на уметноста, рече Панго.

Годинешното 61-во издание кое вчеравечер беше најавено и со богат огномет над охридското небо, на Античкиот театар, во црквата „Света Софија“ и во нејзиното предворје, на сцената „Долни Сарај“ и во Центарот за култура „Григор Прличев“ ќе донесе 40 фестивалски вечери исполнети со квалитетна програма и врвни уметници.

 

 

Младите уметници Филип Петрески и Виктор Рафајловски вчеравечер одржаа концерт во црквата „Света Софија“. Настапот на хармоникашот Петрески и пијанистот Рафјловски беше во рамките на „Подиумот на млади“ на  фестивалот „Охридско лето“.

-Првпат настапувам на „Охридско лето“. Огромна е честа да се свири тука и особено на ова место. Поканата ми дојде како вистинско изненадување. Како изведувач, отсекогаш сум сакал да настапам на фестивалот. Со оглед дека е еден од најголемите фестивали  во земјава и пошироко, го сметав за недостижен, но со самото искуство со годините, сѐ се достигнува, изјави Филип Петрески кој изведе дела компонирани во 21 век, најчесто од руски автори.

Филип Петрески е роден во Прилеп, каде го завршува основното музичко образование. Продолжува да учи во во ДМБУЦ ,,Илија Николовски – Луј’’ Скопје во класата по хармоника на проф. м-р Зорица Каракутовска, во чија класа дипломирана ФМУ-Скопје со највисока оцена “cum laude”. Во текот на своето образование редовно учествува на бројни концерти и фестивали во Македонија и во странство, како солист и член во разни камерни состави. Учествува во меѓународниот проект “WORLD ACCORDION DAY” (6-ти мај Светски ден на хармониката), а остварува настапи на концерти организирани од Музичка младина на Македонија, Фестивалот “Златна Лира”, Фестивал на млади хармоникаши и други. Филип Петрески е добитник на голем број награди и признанија на државни и меѓународни натпревари, од кои последната е неодамна, во јуни 2021г. – Златен медал во Италија на 12-иот интернационален натпревар за хармоника “ITALY AWARD”.

Неговиот колега, пијанистот  Виктор Рафајловски кој изведе дела од Лудвиг ван Бетовен и Франц Лист. Иако е млад, тој се смета за еден од најталентираните македонски пијанисти кој  совладува мошне сложени програми на својот инструмент.

Рафајловски учи пијано во ДМБУЦ ,,Илија Николовски-Луј’’ во класата на проф. Катерина Ќетковиќ-Фидановска. Учествува на бројни натпревари на кои е носител на награди и признанија. Први награди освојува на Државните натпревари во 2010, 2012- 2015, 2017, а во 2019 и 2021 год. освојува специјални први награди. Како учесник на Меѓународни натпревари надвор од земјата победува во Аранѓеловац (2011), Врање (2011),  ,,Даворин Јенко” – Белград (2014, 2020 – втора награда), на натпреварот „San Donna di Piave“ – Италија (2015), во Шабац (2016). Покрај тоа носител е на награди и на меѓународниот натпревар на млади пијанисти – Гевгелија (2011, 2019), ЕMCY– Скопје (2015), меѓународен натпревар „Полихимнија“ – Скопје (2017, 2018), ,,Охрид те сакам’’ (2018). На натпреварот „Охридски бисери“  2012 освојува прва специјална награда, во 2018 втора награда, а во 2020 освојува прва специјална награда во својата категорија. Во 2020 год. Виктор Рафајловски учествува на повеќе реномирани меѓународни натпревари во Македонија на кои остварува високи резултати. На меѓународниот натпревар  “Пијанофест – Битола“ освојува прва награда и е прогласен за Најдобар македонски пијанист. На меѓународниот натпреварот „Охрид те сакам“ освојува прва специјална награда во неговата категорија и втора награда на целокупниот натпревар. Учествува и на меѓународниот натпревар  „Полихимнија“ – Скопје во 2020 год, каде освојува прва награда и е прогласен за Лауреат на натпреварот, при што  учествува и на Мастер класот на Маестро Симон Трпчески, организиран од Фестивалот „Полихимнија“. Во јуни 2021 год. настапува како солист заедно со Македонската филхармонија на концертот ,,Младите доаѓаат’’, под диригентската палка на Маестро Сашо Татарчевски.

 

Завесата на годинешното 61-во издание на фестивалот „Охридско лето“ ќе биде крената вечерва на Античкиот театар во Охрид со почеток во 21 часот  со спектаклот „Големиот Чајковски“ во изведба на Националната опера и балет на Република Северна Македонија.

Публиката ќе ужива во најубавите дела од рускиот композитор Петар Илич Чајковски, балетската трилогија „Лебедово езеро“, „Оревокршачка“ и „Заспаната убавица“ , како и извадоци од балетот „Ана Каренина“ и операта „Евгениј Онегин“.

Грандиозниот проект  на сцената на Античкиот театар ќе донесе  над 90 уметници. Под диригентската палка на маестра Бисера Чадловска, ќе настапат балетските  првенци Марија Кичевска-Шокаровска, Мими Поп Алексова-Атанасовска, Васил Чичиашвили и Бобан Ковачевски, како и солистите, ансамблот и оркестарот  на Националната опера и балет.

Од  Националната установа „Охридско лето“ велат дека сѐ е подготвено за успешен почеток на уште едно фестивалско издание исполнето со 40-дневна квалитетна програма што ќе ја доловат врвни имиња од светот на уметноста.

-Годинава на фестивалот ќе настапат околу 500 уметници  од 18 земји. Горди сме, но истовремено чувствуваме и одговорност што ќе реализираме уште едно издание во услови на пандемија кога е неопходно да ги спроведуваме сите здравствени протоколи издадени од надлежните.  Што се однесува до програмата, ќе понудиме возбудлив репертоар  со квалитетни уметници и адаптирани сцени на кои ќе се испишува уште една успешна приказна во долгогодишната фестивалска историја , вели директорката на НУ „Охридско лето“ , Наташа Поповиќ.

Најголемата музичко-сценска манифестација во земјава, „Охридско лето“,  се одржува под покровителство на Претседателот на Република Македонија, Стево Пендаровски, а со поддршка на Министерството за култура и Владата на Република Северна Македонија.  Генерален спонзор е Македонски телеком, а фестивалот е помогнат и од Општина Охрид, како и од бројни спонзори и помагатели. Заради реномето што го има изградено во текот на изминатите шест децении, „Охридско лето“  е и дел од Европската асоцијација на фестивали.

Вечерва „Подиумот на млади“ на „Охридско лето“ од 20 часот во црквата „Света Софија“ ќе донесе концерт на хармоникашот Филип Петрески и  пијанистот Виктор Рафајловски.

 

Националната опера и Балет на Република Северна Македонија свечено  ќе го отвори 61-то издание на фестивалот „Охридско лето“, на 12 јули на Античкиот театар во Охрид со проектот „Големиот Чајковски“.

Спектакуларниот проект ќе ја донесе балетската  трилогија  со најубавите дела на рускиот композитор Петар Илич Чајковски,   „Лебедово езеро“, „Оревокршачка“ и „Заспаната убавица“, како и извадоци од балетот „Ана Каренина“ и операта „Евгениј Онегин“.

На сцената на Античкиот театар ќе излезат над 90 уметници, балетски првенци, солисти, како и ансамблот и оркестарот на Националната опера и балет, предводени од  диригентската палка на маестра Бисера Чадловска.

Најавувајќи ја годинешната фестивалска програма, директорката на НУ „Охридско лето“, Наташа Поповиќ,  рече дека годинава, и покрај тоа што сѐ уште трае здравствената криза, фестивалот ќе се одржува во стандардниот фестивалски термин, од 12 јули до 20 август.

…

Грандиозниот проект „Големиот Чајковски“ ќе го отвори годинешното 61-во „Охридско лето“Read More »

Денеска светот на врвната уметност го одбележува Денот на пијаното. Безграничната моќ и убавината на звуците на овој инструмент ја потврдуваат уникатната експресија на креативниот дух.

Пијаното е еден од најпрепознатливите и најпопуларните инструменти во светот поради својата повеќенаменска природа во сферите на свирењето и компонирањето. Создава атрактивно уметничко доживување за љубителите на врвната уметност.

Денот на пијаното е настан што се одржува еднаш годишно, на 88-от ден во годината, затоа што тоа е бројот на клавишите на пијаното.

„Ден на пијаното е потребен од повеќе причини. Но, најмногу поради радоста што ја носи прославата за пијаното, како еден од најпопуларните и најомилените инструменти, вклучувајќи ги изведувачите, композиторите и како најбитни, слушателите“, напишал Нил Фрам, еден од иницијаторите на идејата.

Славењето на пијаното е еден од најзначајните празници на уметноста која ја спојува радоста и убавината на концертните изведби.

Врвни пијанисти од светската уметничка сцена и како и наши славни пијанисти настапиле на сцената на Охридско лето изминативе 60 години. Возвишени пијано концерти секоја година ја испишуваат фестивалската приказна на најзначајната манифестација кај нас.

Охридско лето се приклучи на националната кампања „Ги запознаеме ретките болести“ која веќе трета година е во организација на Здружението за лица со ретки болести „Живот со предизвици“.

Во знак на поддршка на пациентите со ретки болести од синоќа сцената на Долни Сарај блесна во заштитните бои на кампањата, зелена, розева и сина.

„Со осветлување на сцената на Долни Сарај, како едно од најважните обележја на Охрид ќе дадеме мал допринос во оваа благородна идеја да се продолжи континуитетот на запознавање на општата популација со ретките болести како и да се даде поддршка на лицата кои се борат со ретките дијагнози. Ретки се но не се сами. Заедно сме посилни и можеме да направиме многу повеќе. Уметноста обединува, не прави посилни и токму затоа како најзначајна музичко-сценска манифестација сме горди што можеме да бидеме дел од еден вака значаен проект“, вели директорката на НУ Охридско лето, Наташа Поповиќ.

Долни Сарај ќе биде осветлен во боите на ретките болести се до крајот на февруари до кога и трае националната кампања за запознавање на ретките заболувања.

Како дел од активностите за осветлување на знаменитости и културно историски споменици претходно во боите на ретките светнаа Самуиловата тврдина, Подрачното одделение на Државниот архив и водите на Охридското Езеро.

Со огромно жалење Охридско лето изразува сочувство до фамилијата, пријателите, колегите…

Искрено жалиме што заминува уште еден голем голем човек кој со своите дела остави неизбришливи траги во историјата на македонската културна сцена.

Посветен и вљубен во се она што го правеше за културата, за театарот, за филмот, професионалец но и голем човек, остави зад себе вредни дела издигнувајќи ја уметноста како на домашната така и на светската сцена. Дела кои ќе останат во вечната светлина на безвременоста.

Беше пример за вреден, професионален, пожртвуван и способен. Културната и македонската јавност ќе го памети по добрите дела затоа што само тие остануваат како вреден спомен на големите луѓе кои прерано заминуваат.

Огромна и вечна ќе биде благодарноста за неговиот придонес во развојот на македонската културна афирмација. Токму тоа ќе остане како сведоштво за неговата големина.

Чувствуваме гордост и чест што бевме пријатели со личност ценет меѓу сите нас, доверлив а пред се добронамерен како за оние од светот на уметноста така и за сите останати.

На сцената на Охридско лето создаде совршен остров за одмор на душата преку проектот „Парче душа“ што го изведе во рамки на фестивалската програма.

Во сеќавање на бројни љубители на уметноста ќе остане прекрасниот амбиент во предворјето на црквата „Света Софија“ каде актерот и носител на проектот Тодоровски-Упа заедно со неговите пријатели и соработници, актерите Гордана Ендроска и Симеон Дамевски, Симон Трпчески како и кавалџијата Сашо Митев, поттикнаа чувства, спокојство, мир, и ја оддалечија за миг од секојдневните грижи. Како поддржувач и вљубеник на делото на Блаже Конески секогаш говореше дека тој е еден од ретките кои допреле до корените на чувствата и му помага на човекот да дојде до многу едноставни, а сепак, големи сознанија.

„Јас и моите пријатели му оддадовме почит на великанот наш и темелот наш, Блаже Конески, за којшто јас, упорно, дваесеттина години го говорам односно го рецитирам овој проект како сценски приказ. И не случајно е даден назив „Парче душа“, јасно е зошто е парче душа. „Охридско лето“ е на висина на задачата, па првпат од нашата македонска независност, официјално или службено е прифатено рецитирањето на еден национален фестивал“, рече по настанот Тодоровски –Упа.

Беше голем човек токму поради неговите убедувања кои често потврдуваа дека единствено преку едноставноста може да се приближи поезијата до луѓето и како што појаснуваше, токму Блаже Конески е поет на мудроста, на големиот и убав македонски збор, и пред се’, на едноставноста.

„Секогаш кога не ќе сум можел да се изразам себе си – сум го говорел него. Го мислам и ќе го имам до – секогаш. Како дел од мене. Затоа што како и секој гениј, неговото дело го доживуваме како да се однесува за нас лично. Зашто тој спаѓа во ретките благословени од боговите кои ги допреле корените на чувствата, ги сфатиле длабочините на душата и кои ни помагаат да дојдеме до толку едноставни а големи сознанија, затоа што ни предочуваат прекрасните созерцанија на животот и човекот. Пред се’, нашиот, македонскиот човек. Затоа е Блаже и сечовечки – оти е најпрво свој, наш“, истакнуваше актерот Упа.

Љупчо Тодоровски –Упа покрај со актерство, се занимаваше и со театарска режија, филмска и ТВ продукција и пишување сценарија. Глумел на осум јазици во над 30 филмови и ТВ серии, има петнаесетина театарски режии, десетици и десетици улоги во проекти и театарски куќи низ цела поранешна Југославија, како и безброј разни други сценски настапи. Воден од творечкиот немир на двапати по десетина години работеше во Белград и Љубљана. Сѐ до денес успеа да опстане како слободен уметник и да го задржи привидот на поголема лична и творечка слобода.

Нека му е вечна слава, неговиот спомен засекогаш ќе остане во фестивалската историја на Охридско лето !